mosque-02

Advertisement

ހިޔާވަހި ފައިނޭންސް ސްކީމަށް ކޮންމެ އަހަރު 1 ބިލިއަން ބަޖެޓު ކުރާނަން: ރައީސް މުއިއްޒު

ކުޑަ އިންޓްރެސްޓް ރޭޓެއްގައި ހައުސިން ލޯނު ދޫކުރުމަށް ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް 1 ބިލިއަން ރުފިޔާ ބަޖެޓުގައި ހިމަނުއްވާނެކަމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ވިދާޅުވެއްޖެ އެވެ.

ރައީސް މުއިއްޒު މިހެން ވިދާޅުވީ ސަރުކާރުން ފަސް އިންސައްތަ އިންޓްރެސްޓް ރޭޓުގައި ލޯނު ދޫކުރުމަށް ހިޔާވަހި ފައިނޭންސް ސްކީމް އިފްތިތާހު ކުރުމަށް މިއަދު ބޭއްވި ހާއްސަ ރަސްމިއްޔާތުގައި ވާހަކަ ދައްކަވަމުންނެވެ.

ރައީސް މުއިއްޒު ވިދާޅުވީ މި ލޯން ސްކީމް ކުރިއަށް އޮތް ހަތަރު އަހަރުވެސް ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށް ބަޖެޓުގައި 1 ބިލިއަން ރުފިޔާ ހިމަނުއްވާނެ ކަމަށެވެ. އަދި މި 1 ބިލިއަން ރުފިޔާ މެދުވެރިކޮށް 2 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް ވުރެ ގިނަ ލޯނު ދޫކުރެވޭނެކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވި އެވެ.

1 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ ބޭނުން ކޮށްގެން 2 ބިލިއަން ވުރެ ގިނަ ރުފިޔާގެ ލޯނު ހަގީގަތުގައި ދޫކުރެވޭނެ. އެހެންވީމާ 2 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް ވުރެ ގިނަ ލޯނު އަހަރު ތެރޭގަ ދޫކުރެވިގެން ދާނެ އަޅުގަނޑުމެން މި ރާވާފަ އޮތް ގޮތުން.

މި ސްކީމްގެ ސަބަބުން، އެ މީހެއްގެ ގޯތި އޮވެ ގެ އެޅޭނެ ގޮތް ނެތް މީހުންނަށް ގެ އަޅާ ނިންމޭނެކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި ގެ އަޅަން ފެށުމަށްފަހު ކޮންމެވެސް ސަބަބަކާ ހުރެ އިމާރާތް ނުނިމި ހުރި ފަރާތްތަކަށްވެސް އިމާރާތް ނިންމުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެން ދާނެކަމަށްވެސް ރައީސް ވިދާޅުވި އެވެ.

ފަސް އިންސަައްތައަށް ވުރެ ބޮޑު ނޫން އިންޓްރެސްޓް ރޭޓުގައި ހައުސިން ލޯނު ދޫކުރުމަކީ ރައީސް މުއިއްޒުގެ ރިޔާސީ ވައުދުފުޅެކެވެ.

ސަރުކާރުން މިއަދު އިފްތިތާހު ކުރި ހިޔާވަހި ފައިނޭންސް ސްކީމުން ތިން ގިންތިއަކުން ލޯނު ދޫކުރުމަށް ސަރުކާރުން ވަނީ ނިންމާފަ އެވެ. އެ ގިންތިތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ އަތޮޅު ތެރެއާއި އާބަން ސެންޓަރުތަކާއި މާލެ ސަރަހައްދެވެ.

އަތޮޅު ތެރެއިން ދޫކުރާ ލޯނުގައި ރަށްރަށުގައި ގެދޮރު އެޅުމަށް އެއް މިލިއަން ރުފިޔާއާ ހަމައަށް ލޯނު ދޫކުރުމަށް ނިންމާފައިވާއިރު އާބަން ސެންޓަރުތަކަށް ތިން މިލިއަން ރުފިޔާއާ ހަމައަށް ލޯނު ދޫކުރުމަށް ވަނީ ނިންމާފަ އެވެ. އަތޮޅު ތެރެއަށް ލޯނު ދޫކުރުމަށް ހަމަޖެހިފައިވަނީ އެޗްޑީއެފްސީ މެދުވެރިކޮށެވެ. އަދި އާބަން ސެންޓަރުތަކަށް ލޯނު ދޫކުރާނީ ބީއެމްއެލްއާއި އެމްއައިބީ މެދުވެރިކޮށެވެ.

މާލެ ސަރަހަދުގައި ގޯތީގައި އިމާރާތް ކުރަން ނުފެށިފައިވާ ފަރާތްތަކަށާއި އިމާރާތް ކުރުމަށް ފެށުމަށް ފަހު ނުނިމި ހުރި އިމާރާތްތައް ނިންމުމަށް ހަ މިލިއަނާ ހަމައަށް މި ސްމީމްގެ ދަށުން ލޯނު ދޫކުރާނެ އެވެ.

ހިޔާވަހި ފައިނޭންސް ސްކީމުގެ ދަށުން ލޯނު ދޫކުރުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ އުސޫލުތަކާއި ޝަރުތުތައް މި ހަފްތާ ތެރޭ ގެޒެޓު ކުރުމަށް ވަނީ ނިންމާފަ އެވެ. މި ސްކީމަށް ކުރިމަތިލުމުގެ ފުރުސަތު ހުޅުވާލުމަށް ނިންމާފައިވަނީ ހިޔާވަހި ޕޯޓަލް މެދުވެރިކޮށެވެ.

ދިވެހީންގެރާއްޖެ

Advertisement

Advertisement

ދިރިހުރި މައެއް އޭނާގެ ފުރާނަ ދޫކޮށްފައިވާ ދަރިފުޅުގެ ހަށިގަނޑާ ބައްދައިގެން އޮތް މަންޒަރާއި، މަގުމަތީގައި މީހުން އަނދަމުންދާ މަންޒަރާއި، އަދި ލޯ ގެއްލިފައިވާ މީހުން މިސްރާބެއް ނެތި ހާސްކަމާއެކު އުޅޭ މަންޒަރެވެ. މިއީ އުމުރުން 7 އަހަރުގެ މުޗިކޯއަށް އޭނާގެ ބައްޕަގެ ކޮނޑުމަތީގައި އޮވެ ފެނުނު ހިތާމަވެރި މަންޒަރުތަކެވެ.

1945 ވަނަ އަހަރުގެ އޯގަސްޓް މަހު ހިރޯޝިމާއަށް އެޓޮމިކް ބޮމުން ދެވުނު ނުރައްކާތެރި ހަމަލާގެ ހަނދާންތައް މިޗިކޯ ކޮދަމާގެ ހިތުގައި އަދިވެސް ވަރަށް ސާފުކޮށް ރައްކާވެފައިވެ އެވެ. އޭރު އުމުރުން އެންމެ 7 އަހަރުގައި ހުރި މިޗިކޯ، ސްކޫލުގެ މޭޒުކައިރީ އިންދާ ކުއްލިއަކަށް ފެނުނީ އަނދިރިކޮށްލާފަދަ އަލިކަމަކާއެކު ފުރާޅު ވެއްޓިގެންދިޔަ މަންޒަރެވެ. މި ހާދިސާގައި މިޗިކޯއަށް ލިބުނު އަނިޔާގެ ތެރޭގައި ކޮނޑަށް ހެރުނު ބިއްލޫރިގަނޑުގެ ސަބަބުން ސްކޫލުގެ ކްލިނިކުން ފަރުވާ ހޯދަންޖެހުނު ގޮތާއި، އޭނާގެ ބައްޕަ އައިސް ގެއަށް ގެންދިޔުން ހިމެނެ އެވެ.

މި ހުރިހާ މަންޒަރުތަކަކީވެސް މިޗިކޯގެ ހަނދާނުން އަދިވެސް ފިލާފައިނުވާ ހިތްދަތި ތަޖުރިބާތަކެކެވެ.

އެޓޮމިކް ބޮމުގެ އަސަރުން ސަލާމަތް ވި މީހުންނަށް މިލިޓަރީ މެޑިކްސް އިން އެހީފޯރުކޮށްދެމުން ދިޔަ މަންޒަރު
އެޓޮމިކް ބޮމުގެ އަސަރުން ސަލާމަތް ވި މީހުންނަށް މިލިޓަރީ މެޑިކްސް އިން އެހީފޯރުކޮށްދެމުން ދިޔަ މަންޒަރު

މިޗިކޯ ކޮދަމާއަށް ތަޖުރިބާކުރެވުނު ބިރުވެރި މަންޒަރުތަކާއި ހިތްދަތި ހާދިސާތަކާ އެކުވެސް، އޭނާގެ ވާހަކަތަކުގައި އާންމުކޮށް ފާހަގަކުރެވެނީ އުއްމީދާއި ހެޔޮފާލުވެރިކަމުގެ ރާގެވެ. އެޓޮމިކް ބޮމުގެ ހަމަލާގެ ހަނދާންތައް މިޗިކޯގެ ހިތުގައި ވަނީ ފިލައިނުދާނެ ހަނދާންތަކެއްގެ ގޮތުގައި ލޭނާރުތަކަށް އަށަގެންފަ އެވެ. ޚާއްޞަކޮށް އަނދަމުންދިޔަ ދިރިތިބި މީހުންގެ ބިރުވެރި މަންޒަރުތަކާއި ހިތްވަރުދެރަވެފައިވާ މީހުންގެ ހަޅޭކުގެ އަޑުތަކަކީ އޭނާގެ ހަނދާނުން ފުހެވިގެން ނުދާނެ ކަންތައްތަކެވެ.

މިޗިކޯއަކީ “ހިބަކުޝާ” އެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ މީހެކެވެ. އެއީ އެޓޮމިކް ބޮމުގެ ހަމަލާއަށްފަހު ސަލާމަތުން ދިރިހުރި މީހުންނަށް ހާއްސަކޮށްގެން ކިޔާ ނަމެކެވެ. މިޗިކޯ އަކީ ހިރޮޝިމާ އަދި ނަގަސާކީގައި ބޮމުގެ އަސަރުކުރި 540،000 މީހުންގެ ތެރެއިން އެކަކެވެ.

މިޗިކޯ ދިރިއުޅުނު ހިސާބުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ރޭޑިއޯއެކްޓިވް “ކަޅު ވާރޭ” ވެހުނެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން އެކި ބާވަތުގެ ސިއްޙީ މައްސަލަތައް ދިމާވި އެވެ. 2021 ގައި ކޯޓަކުން ނިންމީ ކަޅު ވާރެއަށް ހުށަހެޅުނު މީހުންވެސް ހިބަކުޝާގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅަންވާނެ ކަމަށެވެ. މިއީ ވަރަށް މުހިންމު ޤާނޫނީ ކާމިޔާބީއެކެވެ.

މިޗިކޯ ކޮދަމާގެ އެޓޮމިކް ބޮމުގެ ކާރިސާ އަށް ފަހު ނެގިފަވާ ފޮޓޯ އެއް
މިޗިކޯ ކޮދަމާގެ އެޓޮމިކް ބޮމުގެ ކާރިސާ އަށް ފަހު ނެގިފަވާ ފޮޓޯ އެއް

ހިރޯޝިމާގައި މުއްސަނދި ޢާއިލާއެއްގައި ބޮޑުވެފައިވާ މިޗިކޯ، ހަނގުރާމަ ގަދަވަމުން ދިޔަވަރަކަށް މީހުންގެ ވޭންތަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހުނު މަންޒަރު ދުއްޓެވެ. ބޮން އެޅުމުގެ ކުރިން ނިސްބަތުން ގެއްލުމެއް ނުލިބި އޮތް ސަރަޙައްދެއް ނަމަވެސް، އެ ސިޓީ ފިސާރި އަވަހަށް ވެގެންދިޔައީ ހިތަށް ގެނެވޭވަރު ނުވާފަދަ ހަލާކުވުމެއްގެ ތެރޭގައި އޮތް މަންޒަރަކަށެވެ. މި ހާދިސާގެ ސަބަބުން އޭނާގެ ޢާއިލާއަށް މަޖުބޫރުވީ އެމީހުންގެ ޒަޚަމްވެފައިވާ ޢާއިލާގެ މެންބަރުންނަށް ހިޔާވަހިކަން ދޭ ތަނަކަށް ބަދަލުކުރާށެވެ. މިއީ މިފަދަ ކާރިސާތަކުގައި ދިރިހުރުމަށްޓަކައި ޢާއިލީ ގުޅުމުގެ މުހިންމުކަން ދައްކުވައިދޭ ކަމެއްކަން މިޗިކޯ ފާހަގަ ކުރިއެވެ.

މިޗިކޯގެ އާއިލާގެ ގާތް މެންބަރުން ދިރި ތިބި ނަމަވެސް، ބޮން އެޅުމަށްފަހު އައި ހަފްތާތަކުގެ ތެރޭގައި އޭނާގެ ގިނަ ޢާއިލާ މެންބަރުން ދުނިޔެ ދޫކޮށް ވަކިވެގެން ދިޔަ އެވެ. އަސާސީ ޚިދުމަތްތައް ނެތި، އަދި ބޭސްފަރުވާ މަދުވެފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައި، ޒަޚަމްވެފައިވާ މީހުންނަށް އަޅާލުމަށްޓަކައި އޭނާގެ ޢާއިލާއިން ބަރޯސާވީ އެމީހުންގެ ފެންވަރަށެވެ. ހިރޯޝިމާގައި ދިރިއުޅުން މަޑުމަޑުން އާދައިގެ ހާލަތަށް އައި ނަމަވެސް، އެ ނުރައްކާތެރި ތަޖުރިބާގެ އަސަރު އެތަކެއް އަހަރުތަކަކަށް ދެމިހުއްޓެވެ.

އެމެރިކާގެ ސިފައިންގެ އަންދާޒާތަކުން ދައްކާގޮތުގައި ހިރޯޝިމާގައި 70،000 މީހުން މަރުވި އެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެހެން މަޞްދަރުތަކުން ބުނާގޮތުގައި މަރުވި މީހުންގެ އަދަދު 140،000 އާ ގާތްކުރެ އެވެ. ދެވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމައިގައި ޖަޕާނު ބަލިވުމުގެ ނަތީޖާއާ ކުރިމަތިލާންޖެހުމާއެކު، ކާބޯތަކެތީގެ ދަތިކަން އާންމުވެގެން ދިޔަ އެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން މިޗިކޯއާއި އޭނާގެ ފިރިހެން ކޮއްކޮ އަށް މަޖުބޫރުވީ ކާނާ ހޯދުމަށް ބޭރަށް ނުކުމެ، ޕްރޮޓީން ހޯދުމަށްޓަކައި މަސްކާށި ދޫނި ކަބާބުކޮށްގެން ކެއުމަށެވެ.

ގެންބަކު ޑޯމް- ބޮމުގެ ހަމަލާގައި ހަމައެކަނި ސަލާމަތުން ހުރި އިމާރާތް

މިޗިކޯގެ އާއިލާ އަލުން ދިރިއުޅުން ބިނާކުރަމުން ދިޔައިރު، އޭނާގެ މަންމައަށާއި ބައްޕައަށް ބޮމުގެ އަސަރުން ލިބުން ނުކުޅެދުންތެރިކަމުގެ ސަބަބުން މާލީ ދަތިތަކާ ކުރިމަތިވި އެވެ. އެމީހުންނަކީ ހިބަކުޝާއިން (ނިއުކްލިއަރ ބޮމުގެ އަސަރު ކުރި މީހުން) ކަމުގައިވުމުގެ ސަބަބުން ތަފާތުކުރުމާއި މުޖުތަމަޢުގައި އެހެން މީހުންނާ ކައިވެނިކުރުމުގައި ދަތިތަކާ ކުރިމަތިވި އެވެ. ނަމަވެސް މާގިނަ ދުވަސްތަކެއް ނުވެ މިޗިކޯގެ މަންމަ، ބައްޕަ އަދި އެއްބަނޑު އެއްބަފާ ދެ ކޮށްކޮ ދުނިޔެ ދޫކޮށް ދިޔަ އެވެ. އަނެއްކާވެސް ކަޅުވިލާ ގަނޑަކުން މިޗިކޯގެ ދިރއުޅުން ބަނަވެގެންދިޔަ އެވެ. ނަމަވެސް ދިރިއުޅުމަށް އިތުރު ތޫފާނެއް އެރީ އޭގެ އަހަރުތަކެއް ފަހުން މުޖުތަމައުގައި ތަފާތު ކުރުމާ ގުޅިގެން އޭނާގެ ލޯބިވެރިޔާގެ އާއިލާއިން އޭނާ ބަލައިނުގަތުމުގެ ސަބަބުންނެވެ.

މި ގޮންޖެހުންތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހުނު ނަމަވެސް، މިޗިކޯ އާއި އޭނާގެ ލޯބިވެރިޔާ، މަކޮޓޯއާ ކައިވެނިކުރި އެވެ. މަކޮޓޯއަކީ ބޮމުގެ އަސަރު ނުކުރާ ސަރަޙައްދެއްގެ މީހެކެވެ. އެމީހުން އެކުގައި ދަރިން ބޮޑުކުރުމުގައި ބޮމުގެ ސަބަބުން ޖެނެޓިކް ގެއްލުން ލިބުމުގެ ފުރުޞަތު އޮތް މިންވަރު ވަޒަންކުރަމުން ދިޔަ އެވެ. ދެމީހުންނަށް ވަނީ ދެ އަންހެން ކުދިން ލިބިފަ އެވެ. އެ ކުދިންގެ ސަބަބުން މިޗިކޯގެ ހަޔާތައް އަލިކަމެއް ލިބުނެވެ. އެ ދެކުދިން ދުޅަހެޔޮ ޞިއްޙަތެއްގައި ތިބި ނަމަވެސް، ހިރޮޝިމާއަށް އެޅި އެޓޮމިކް ބޮމުގެ އަސަރު އެމީހުންގެ ދިރިއުޅުމަށް އެޅިފައިވާކަން މިޗިކޯއަށް ޔަގީންވެ އެވެ.

ކުޑަ ހިނދުކޮޅެއްގެ އުފާވެރި ދުވަސްތައް ހިތާމައިގެ ރޯޅިއެއްގައި މިޗިކޯ ތާށިވި އެވެ. މިޗިކޯގެ ދަރިފުޅު އަކިކޯއަށް ފަހުން ކެންސަރު ޖެހުނުކަމެވެ. މިޗިކޯ ދެކޭ ގޮތުގައި މިއީ އެޓޮމިކް ބޮމުގެ ދިގު މުއްދަތުގެ އަސަރެކެވެ. އަކިކޯ 35 އަހަރުގައި ކުއްލިއަކަށް ނިޔާވުމުން ހިތުގައި ޖަހަމުންދިޔަ ވިންދުތަކަށް ހުއްޓުމެއް އައިކަހަލައެވެ. ބޮމުގެ އަސަރާއިހުރެ މިޗިކޯގެ ދަރިފުޅު ޒުވާން އުމުރުގައި ދުނިޔެ ދޫކޮށްފައިދިޔުމުގެ ހިތާމައިން ފަރުދާއެޅިއެވެ.

މިހާރު 80 އަހަރުވެފައިވާ މިޗިކޯއަކީ ނިހޮން ހިދަންކިޔޯގެ ހަރަކާތްތެރި މެންބަރެކެވެ. މި ޖަމިއްޔާއަކީ އެޓޮމިކް ބޮމުގެ އަސަރު ކުރި ހިބަކުޝާ މީހުން ތަމްސީލުކުރާ ޖަމްޢިއްޔާ އެކެވެ. މި ޖަމިއްޔާއަށް 9 ގަރުނު ފަހުން، އޮކްޓޫބަރު 11، 2024 ގައި ނޯބެލް ސުލްޙައިގެ އިނާމު ލިބުނެވެ. އެއީ ނިއުކްލިއަރ ހަތިޔާރު ނެތް ދުނިޔެއަކަށް ގޮވާލުމަށާއި، ދިރިތިބި މީހުންގެ ހެކިބަސް ހިއްސާކުރުމަށް ކުރި މަސައްކަތްތަކަށެވެ. 1956 ގައި އުފެދުނު ނިހޮން ހިދަންކިޔޯއިން ފާހަގަކުރަނީ ނިއުކްލިއަރ ހަތިޔާރުގެ ސަބަބުން ދިގު މުއްދަތަކަށް ކުރާ ނޭދެވޭ އަސަރުތަކެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ކެންސަރާއި ނަފްސާނީ ޓްރޯމާ ހިމެނެއެވެ. މިކަމުގެ އަސަރު ދެވަނަ އަދި ތިންވަނަ ޖީލަށްވެސް ކުރެއެވެ.

މިޗިކޯގެ ވާހަކައަކީ ނިއުކްލިއަރ ހަތިޔާރުތަކުގެ ނުރައްކާތެރި ނަތީޖާތަކުގެ ހިތާމަވެރި ހަނދާނެކެވެ. އޭނާ ދަނީ ނިހޯން ހިދަންކިޔޯއާއެކު އޭނާގެ މިޝަނަށް ވަފާތެރިވަމުންނެވެ. އެޓޮމިކް ހަނގުރާމައިގެ ޙަޤީޤަތްތަކާ ބެހޭގޮތުން ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރަމުންނެވެ. އޭނާގެ ތަޖުރިބާތަކުން ދައްކުވައިދެނީ ދުނިޔެއިން މާޒީން ފިލާވަޅު ދަސްކޮށް، ނިއުކްލިއަރގެ ބިރުން އަމާންކަމާއެކު ދިރިއުޅެވޭނެ މާޙައުލެއް ޤާއިމުކުރުމުގެ މުހިންމުކަމެވެ.

Advertisement

Advertisement

Advertisement