ހައުސިން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޯޕަރޭޝަން ލިމިޓެޑް (އެޗްޑީސީ) އަށް ކުލީގެ ގޮތުގައި އެކި ގޮތްގޮތުން ލިބެންޖެހޭ ގިނަ އަދަދެއްގެ ފައިސާ ނުލިބިވާ ވާހަކައަކީ އަބަދުވެސް ދެކެވޭ ވާހަކައެކެވެ. ސަރުކާރު މުއައްސަސާތަކާއި ސަރުކާރު ހިއްސާވާ ކުންފުނިތަކުގެ އިތުރުން އަމިއްލަ ކުންފުނިތަކުން އެޗްޑީސީއަށް ދައްކަންޖެހޭ ގިނަ އަދަދެއްގެ ފައިސާ އެބަހުއްޓެވެ.
އެޗްޑީސީން އެކި ފަރާތްތަކަށް ވިޔަފާރިކުރުމަށް ކުއްޔަށް ދޫކޮށްފައިވާ ބިންތަކާއި އިމާރާތްތަކުގެ ކުލީގެ ގޮތުގައި އެ ކުންފުންޏަށް ލިބެންޖެހޭ ފައިސާ ލިބެމުންނުދާ މައްސަލަ މިފަހުން ދިރާސާކުރީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީންނެވެ. މި މަސައްކަތް މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީން ނިންމާ، ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ރިޕޯޓުގައި ވަނީ އެޗްޑީސީއަށް ފައިސާ ނުދައްކާ ފަރާތްތަކުގެ ތަފުސީލުތައް ހިމަނާފަ އެވެ. އަދި އެ ފައިސާ ހޯދުމަށް އަމަލުކުރުމަށް ފެންނަ ގޮތްތަކުގެ ރެކޮމެންޑޭޝަންތައްވެސް ރިޕޯޓުގައި ވަނީ ހިމަނާފަ އެވެ. މި ރިޕޯޓު މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައިވަނީ އޭޕްރިލް 29 ވަނަ ދުވަހުގެ ޖަލްސާގަ އެވެ.
މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީގެ ރިޕޯޓުގައި ބުނެފައިވާގޮތުން 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށް އެޗްޑީސީއަށް ލިބެންޖެހި ނުލިބިވާ ފައިސާގެ ޖުމުލަ އަދަދު 1.4 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް އަރަ އެވެ. މީގެތެރެއިން 254.5 މިލިއަން ރުފިޔާއަކީ ސަރުކާރު މުއައްސަސާތަކާއި ސަރުކާރު ހިއްސާވާ ކުންފުނިތަކުން އެޗްޑީސީއަށް ދަކަންޖެހޭ ފައިސާ އެވެ.
އެޗްޑީސީއަށް ލިބެންޖެހޭ ފައިސާގެ ތެރެއިން ބޮޑު އަދަދެއްގެ ކުލި ނުދައްކާވާ ސަރުކާރު މުއައްސަސާތަކާ ކުންފުނިތައް
- މޯލްޑިވްސް ޕޯޓްސް ލިމިޓެޑް (އެމްޕީއެލް) – 117،248،914.42ރ
- މިނިސްޓްރީ އޮފް އެޑިއުކޭޝަން – 43،313،581.92ރ
- މާލޭ ވޯޓާ އެންޑް ސްވަރޭޖް ކޮމްޕެނީ (އެމްޑަބްލިއުއެސްސީ) – 32،461،131.44ރ
- އާސަންދަ ކޮމްޕެނީ ލިމިޓެޑް – 25،397،465.04ރ
- ސްޓޭޓް ޓްރޭޑިން އޯގަނައިޒޭޝަން (އެސްޓީއޯ) – 12،930،719.04ރ
- ފުޓްބޯލް އެސޯސިއޭޝަން އޮފް މޯލްޑިވްސް (އެފްއޭއެމް) – 6،522،986.11ރ
- ރޯޑް ޑިވެލޮޕްމެންޓް ކޯޕަރޭޝަން (އާރްޑީސީ) – 5،233،361.05ރ
- ބިޒްނަސް ސެންޓަރ ކޯޕަރޭޝަން ލިމިޓެޑް – 2،244،799.41ރ
- ވޭސްޓް މެނޭޖްމަންޓް ކޯޕަރޭޝަން (ވެމްކޯ) – 1،620،592.27ރ
- މޯލްޑިވްސް ޓްރާންސްޕޯޓް އެންޑް ކޮންޓްރެކްޓިން ކޮމްޕެނީ (އެމްޓީސީސީ) – 1،534،467.70ރ
- ސްޓޭޓް އިލެކްޓްރިކް ކޮމްޕެނީ ލިމިޓެޑް (ސްޓެލްކޯ) – 732،085.95ރ
މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ރިޕޯޓުގައި ވަނީ އަމިއްލަ ކުންފުނިތަކުންވެސް އެޗްޑީސީއަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާގެ ތެރެއިން ނުލިބިވާ ފައިސާގެ ތަފުސީލުތައް ހިމަނާފަ އެވެ.
އެގޮތުން އެޗްޑީސީއަށް ބޮޑު އަދަދެއްގެ ކުލި ނުދައްކާވާ ބައެއް އަމިއްލަ ކުންފުނިތައް ފާހަގަކޮށްލާނަމެވެ.
- އެން.ޕީ.އެޗް. ޑިވެލޮޕްމަންޓްސް ޕ.ލ. – 215,208,367.16ރ
- ޖައުޒާ އިންވެސްޓްމަންޓް ޕ.ލ. – 105،682،735.27ރ
- އައިލެންޑް އެކްސްޕާޓް ޕ.ލ. – 85،069،748.11ރ
- ހަނބޯ ކޮމްޕެނީ ލ. – 80،053،961.74ރ
- އެޗް.ސީ.އެޗް ޑޮވެލޮޕްމަންޓް ޕ.ލ. – 76,386,307.17ރ
- ރެއިންބޯ މެގާ ޑިވެލޮޕާސް ޕ.ލ. – 68,945,332.71ރ
- އެންސިސް ފިޝަރީޒް ޕ.ލ. – 51،293،412.72ރ
- އަމީން ކޮންސްޓްރަކްޝަން ޕ.ލ. – 38،449،593.44ރ
- ވޯޓާ ފްރޮންޓް ހެޓެލް އެންޑް ލެޝާ ޕ.ލ. – 37,893,616.25ރ
- އެޓޯލްސް ޕެރަޑައިސް ޕ.ލ. – 32,915,841.23ރ
- ހެވީ ލޯޑް މޯލްޑިވްސް ޕ.ލ. – 19،430،479.61ރ
މި އަދަދުތަކަށް ބެލުމުން އެޗްޑީސީއަށް ނުލިބިވާ ފައިސާގެ ބޮޑު އަދަދަކީ ޕްރައިވެޓް ސެކްޓަރުން ނުލިބި ހުރި ފައިސާކަން އެނގެ އެވެ. އެގޮތުން މުޅި ޖުމްލަ 811 މިލިއަން ރުފިޔާ ޕްރައިވެޓް ސެކްޓަރުގެ ކުންފުނިތަކުން އެޗްޑީސީއަށް ލިބެންޖެހޭއިރު، އެ ފައިސާ ކުންފުންޏަށް ހޯދިއްޖެނަމަވެސް ވާނީ ކުންފުނީގެ މާލީ ހާލަތު ރަަނގަޅުކުރެވޭނެ ކަމަކަށެވެ.
އެޗްޑީސީއަށް ބޮޑެތި އަދަދުތަކުން ފައިސާ ނުދައްކާ ހުރި ކުންފުނިތަކުގެ ނަމާއި ފައިސާގެ އަދަދު ހިމެނޭހެން މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީން ރިޕޯޓު ތާއްޔާރުކޮށްފައިވާއިރު، އެ ކޮމިޓީން ވަނީ، އެ ފައިސާ ހޯދާނެ އުސޫލެއް އަދި ޕްލޭނެއް އެކުލަވާލާ އޭގެ ތަފުސީލު، މި ރިޕޯޓު މަޖިލީހުން ފާސްކުރާތާ 30 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީއަށް ހުށަހެޅުމަށް އެންގުމަށް ހިމަނާފަ އެވެ. އެ މުއްދަތު މިހާރުވަނީ ގާތްގަނޑަކަށް ހަމަވެފަ އެވެ. މި ފައިސާ ހޯދުމަށް އެޗްޑީސީން އަމަލުކުރާނެ ގޮތެއް ރައްޔިތުންނަށް ސާފުވާންޖެހެ އެވެ.
މި ރިޕޯޓުގައި ވަނީ، ފައިސާ ނުދައްކާވާ ފަރާތްތަކުގެ އެސެޓްތަކުގެ އެސްޓިމޭޓެޑް މާކެޓް އަގުތައް ހޯދައި، އެޗްޑީސީއަށް ހިފެހެއްޓުމަށް އިޚްތިޔާރު ލިބިގެންދާ އެސެޓްތައް ހިފަހައްޓައި، ހޯދަންޖެހޭ އެންމެހައި ފައިސާއެއް ހޯދުމަށް އެންގުމަށްވެސް ހިމަނާފައިވެ އެވެ.
މީގެއިތުރުން ވިޔަފާރިކުރުމަށް އެކި ފަރާތްތަކަށްް އެޗްޑީސީން ކުއްޔަށް ދޫކޮށްފައިވާ ބިންތަކާއި އިމާރާތްތަކުގެ ކުލި ދައްކަމުންނުދާ ފަރާތްތަކުގެ ތެރޭގައި، އެކުންފުނިތަކަށް ސަރުކާރުން ވަރަށް ބޮޑު އަދަދުތަކުން ފައިސާ ދައްކަންޖެހޭ ކުންފުނިތައް ހިމެނޭތީ، އެ ފަރާތްތަކުން އެޗްޑީސީއަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާއާއި ސަރުކާރުން އެ ފަރާތްތަކަށް ލިބިދޭންޖެހޭ އަދަދުތައް އަޅާކިޔައި، އޮފްސެޓް ކުރެވޭނެ ގޮތެއް އޮތްތޯ ބަލައި، ސަރުކާރަށް ލިބެންޖެހޭ ފައިސާއާއި ސަރުކާރުން ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ އޮފްސެޓް ކުރާނެ ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރުމަށް ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީއަށް އެންގުމަށްވެސް ރިޕޯޓުގައި ވަނީ ހުށަހަޅާފަ އެވެ.
ސުވާލަކީ މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީގެ ރިޕޯޓުގައި ކުރުމަށް އަންގާފައިވާކަންކަން ތަންފީޒު ކުރެވޭނީ ކިހާވަރަކަށްތޯ އެވެ. މާލިއްޔަތު ކޮމިޓީން އެޗްޑީސީއަށް ދީފައިވާ ސުންގަޑިއަށް އެކުންފުނިން އަމަލުކުރާނެތޯ އެވެ. އެސެޓްތައް ހިފެހެއްޓުމަށް އަންގާފައިވާ އެންގުމާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކުރެވޭނެތޯ އެވެ. ނޫނީ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްފައިވާ މި ރިޕޯޓަކީވެސް، ހަމައެކަނި މަޖިލީހުންދޭ ”ޚިޔާލެއް“ގެ ގޮތުގައި ބަލާފައި، އަމަލުނުކޮށް އޮންނާނީތޯ އެވެ.
