އިންސާނާގެ ދިރިއުޅުމުގައި އެންމެ ޔަގީން އެއްކަމަކީ މަރުވުމެވެ. ކޮންމެ ދިރުމެއްގެ ނިމުމަކީ މަރެވެ. މިއީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އިންސާނުންނަށް ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ޤުދުރަތީ ޤާނޫނެކެވެ. މިކަން ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. ”ކޮންމެ نفس އަކީވެސް މަރުގެރަހަ ލިބިގަންނާނޭ އެއްޗެކެވެ. އަދި ނުބައިގޮތާއި ހެޔޮގޮތް މެދުވެރިކުރައްވައި، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ތިޔަބައިމީހުން امتحان ކުރައްވައި ގޮތްބައްލަވަމެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުން رجوع ކުރައްވާހުށީ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ حضرة އަށެވެ.“ (ސޫރަތުލް އަންބިޔާ: 35)

ދުނިޔެއަކީ އާޚިރަތަށް ތައްޔާރުވުމަށް ދެވިފައިވާ ފުރުޞަތެކެވެ. އެހެންކަމުން، މި ކުރު ދުނިޔޭގައި ހެޔޮގޮތުގައި އުޅުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ރަސޫލު ﷺ ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ: ”ދުނިޔޭގައި ތިބާ ވަނީ އަދި ބޭރު މީހެއް ނުވަތަ ދަތުރުވެރިއެއް ފަދައިންނެވެ.“ (ޞަޙީޙް އަލްބުޚާރީ، ޙަދީޘް 6416) މި ޙަދީޘުން އަހަރެމެންނަށް އަންގައިދެނީ ދުނިޔެއަކީ ދާއިމީ ތަނެއް ނޫންކަމެވެ.

އަހަރެމެން މި ދުނިޔެ ދޫކޮށްދާނެކަން އެނގި ތިބެ، ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރަންޖެހެއެވެ. މާތްﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ: ”ފަހެ، ذرّ އެއްގެ މިންވަރުވިޔަސް، ހެޔޮކަމެއްކޮށްފި މީހާ، އޭނާ އެކަން ދެކޭނެތެވެ. އަދި ذرّ އެއްގެ މިންވަރުވިޔަސް، ނުބައިކަމެއްކޮށްފި މީހާ، އޭނާ އެކަން ދެކޭނެތެވެ.“ (ސޫރަތުއް ޒަލްޒަލާ: 7-8) މި އާޔަތުން އަހަރެމެންނަށް އެނގެނީ ކުޑަ ޢަމަލެއް ނަމަވެސް އޭގެ ޖަޒާ ނުވަތަ އަދަބު ލިބޭނެކަމެވެ.

ދުނިޔޭގައި އުޅެން ލިބޭ ވަގުތު ކުށްފާފަތަކުން ދުރުވުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. އަހަރެމެންގެ ޢަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން އާޚިރަތުގައި ލިބޭނެ ޖަޒާ ނުވަތަ އަދަބު ނިންމަވާނީ ﷲ އެވެ. އެހެންކަމުން، މި ކުރު ދުނިޔޭގައި ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ގިނަކޮށް، ނުބައި ޢަމަލުތަކުން ދުރުހެލިވެ، ތައުބާވެ، އިސްތިޣުފާރުކޮށް އުޅުމަކީ ކޮންމެ މުސްލިމެއްގެ ވާޖިބެކެވެ.

ކޮންމެ އިންސާނަކީވެސް މަރުވާނެ މީހެއްކަން ހަނދާނުގައި ބަހައްޓައިގެން މަސައްކަތްކުރުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. މިގޮތުން، އަހަރެމެން ކުރާ ކޮންމެ ޢަމަލަކީވެސް ﷲ ގެ ރުހިވޮޑިގަތުން ހޯދުމަށް ކުރާ ޢަމަލަކަށް ހެދުމަށް މަސައްކަތް ކުރަންވާނެއެވެ. ރަސޫލު ﷺ ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ: ”ތިޔަބައިމީހުން އަވަސްވެގަންނާށެވެ! ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ކުރުމަށް އަވަސްވެގަންނާށެވެ! ހަމަކަށަވަރުން ތިޔަބައިމީހުންނަށް އަންނާނެއެވެ. އަނދިރި ރޭގަނޑުގެ ބައިތަކެއް ފަދައިން ފިތުނަތަކެއް. އޭގެ ސަބަބުން މީހަކު ހެނދުނު ވަގުތު މުއުމިނަކަށް ވެފައި ހަވީރު ވަގުތު ކާފިރަކަށް ވެދާނެއެވެ. ނުވަތަ ހަވީރު ވަގުތު މުއުމިނަކަށް ވެފައި ހެނދުނު ވަގުތު ކާފިރަކަށް ވެދާނެއެވެ. އޭނާގެ ދީން ދުނިޔެވީ ކުޑަ އަގަކަށް ވިއްކާލައެވެ.“ (ޞަޙީޙް މުސްލިމް، ޙަދީޘް 118)

މި ޙަދީޘުން އަހަރެމެންނަށް އެނގެނީ ދުނިޔޭގެ ޙާލަތު އަވަހަށް ބަދަލުވެދާނެކަމާއި، އެހެންކަމުން ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ކުރުމަށް އަވަސްވެގަތުމުގެ މުހިންމުކަމެވެ. އަދި ދުނިޔެވީ ކަންކަމަށްޓަކައި އަހަރެމެންގެ ދީން ދޫކޮށްނުލުމުގެ މުހިންމުކަމެވެ.

ދުނިޔެމަތީގައި އުޅޭއިރު، އަހަރެމެން އަބަދުވެސް ހަނދާން ބަހައްޓަންވާނީ މި ދުނިޔެއަކީ ވަގުތީ ތަނެއްކަމެވެ. އާޚިރަތަކީ ދާއިމީ ގެއެވެ. އެހެންކަމުން، އަހަރެމެން މަސައްކަތް ކުރަންވާނީ އާޚިރަތުގައި ސުވަރުގެ ލިބުމަށްޓަކައެވެ. މާތްﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ: ”މިދުނިޔޭގެ ދިރިއުޅުމަކީ، ކުޅިވަރެއް ކަމުގައްޔާއި، މަޖަލެއް ކަމުގައި ނޫނީ ނުވެތެވެ. އަދި ހަމަކަށަވަރުން، حقيقى ދިރިއުޅުންވަނީ، آخرة ގެ ގޮވަތީގައިކަން ކަށަވަރެވެ. އެއުރެންނަށް އެކަން އެނގޭނަމައެވެ.“ (ސޫރަތުލް ޢަންކަބޫތު: 64)

ދުނިޔެއަކީ ވަގުތީ ތަނެކެވެ. އަދި އާޚިރަތަށް ތައްޔާރުވުމަށް ދެވިފައިވާ ފުރުޞަތެކެވެ. އެހެންކަމުން، މި ކުރު ދުނިޔޭގައި ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ގިނަކޮށް، ނުބައި ޢަމަލުތަކުން ދުރުހެލިވެ، ތައުބާވެ، އިސްތިޣުފާރުކޮށް އުޅުމަކީ ކޮންމެ މުސްލިމެއްގެ ވާޖިބެކެވެ. ދުނިޔެމަތީގައި އުޅޭއިރު އަހަރެމެން އަބަދުވެސް ހަނދާން ބަހައްޓަންވާނީ މަރު އަންނާނެކަމެވެ. އެހެންކަމުން، ދުނިޔޭގައި އުޅެން ލިބޭ ވަގުތު ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ގިނަކޮށް، ކުށްފާފަތަކުން ދުރުވެ، ﷲ ގެ ރުހިވޮޑިގަތުން ހޯދުމަށް މަސައްކަތް ކުރަންވާނެއެވެ.

ދީން