ދިރިއުޅުމުގެ ތެރޭގައި އިންސާނާއަށް ބޭނުންވާ އެންމެ މުހިންމު އެއްޗަކީ މުދަލެވެ. މުދަލަކީ އިންސާނާގެ ދިރިއުޅުމުގެ ބޭނުންތައް ފުއްދުމަށް ބޭނުންވާ އެއްޗެކެވެ. ނަމަވެސް، މުދާ ހޯދުމުގައި އަދި ބޭނުންކުރުމުގައި އިސްލާމްދީނުގައި ވަކި އުސޫލުތަކެއް ކަނޑައަޅުއްވާފައިވެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ މުހިންމު އެއް އުސޫލަކީ ބާޠިލުގޮތުގައި މުދާ ނުކެއުމެވެ.
އިސްލާމްދީނުގައި ބާޠިލުގޮތުގައި މުދާ ކެއުން ވަނީ ވަރަށް ހަރުކަށި ގޮތެއްގައި ނަހީކުރައްވާފައެވެ. މާތްﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ: ”އޭ إيمان ވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ! باطل ގޮތުގައި ތިޔަބައިމީހުންގެ މުދާތައް ތިޔަބައިމީހުންގެ މެދުގައި ނުކާށެވެ!“ (އަންނިސާ: 29) މި އާޔަތުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގިގެންދަނީ ބާޠިލުގޮތުގައި މުދާ ކެއުމަކީ އިސްލާމްދީނުގައި ހުއްދަވެގެންވާ ކަމެއް ނޫންކަމެވެ.
ބާޠިލުގޮތުގައި މުދާ ކެއުމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ވައްކަން، ފޭރުން، ރިބާ، ރިޝްވަތު، އޮޅުވާލުން އަދި މިނޫންވެސް ނުޙައްޤު ގޮތްގޮތުން މުދާ ހޯދުމެވެ. މިފަދަ ގޮތްގޮތުން މުދާ ހޯދުމަކީ އިސްލާމްދީނުގައި ހަރާމްކުރެވިފައިވާ ކަންކަމެވެ. މިފަދަ ޢަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން މުޖުތަމަޢުގެ ތެރޭގައި ނުތަނަވަސްކަމާއި ފިތުނަފަސާދަ އުފެދި، އިޖުތިމާޢީ ގުޅުންތައް ނެތިދިއުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ.
އެހެންކަމުން، އިސްލާމްދީނުގައި ބާރުއަޅުއްވާފައިވަނީ ހަލާލު ގޮތުގައި މުދާ ހޯދުމަށާއި ކެއުމަށެވެ. ހަލާލު ގޮތުގައި މުދާ ހޯދުމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ވިޔަފާރިކުރުން، ދަނޑުވެރިކަން، މަސްވެރިކަން، ވަޒީފާ އަދާކުރުން އަދި މިނޫންވެސް ޝަރުޢީގޮތުން ހުއްދަ މަސައްކަތްތައް ކުރުމެވެ. މިފަދަ ގޮތްގޮތުން މުދާ ހޯދުމަކީ އިސްލާމްދީނުގައި ބާރުއަޅުއްވާފައިވާ ކަމެކެވެ.
ހަލާލު ގޮތުގައި މުދާ ހޯދުމުގެ މުހިންމުކަން ބަޔާންކޮށްދެއްވަމުން ރަސޫލުﷲ ﷺ ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ: ”ހަމަކަށަވަރުން ﷲ ރުއްސަވާ ޠައްޔިބު (ހަލާލު) އެއްޗެއް މެނުވީ ނުބައްލަވައެވެ.“ (މުސްލިމް) މި ޙަދީޘުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގިގެންދަނީ ހަލާލު ގޮތުގައި މުދާ ހޯދުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ޢަމަލުތައް ﷲ ގެ ޙަޟްރަތުގައި ޤަބޫލުވުމަށް މުހިންމު ކަމެއްކަމެވެ.
ބާޠިލުގޮތުގައި މުދާ ކެއުމަކީ އިސްލާމްދީނުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ނަހީކުރައްވާފައިވާ ކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ކޮންމެ މީހަކުވެސް މުދާ ހޯދުމުގައި އަދި ބޭނުންކުރުމުގައި އިސްލާމްދީނުގައި ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ އުސޫލުތަކާ އެއްގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ހަލާލު ގޮތުގައި މުދާ ހޯދައި، އެ މުދާ ހެޔޮގޮތުގައި ބޭނުންކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރަންވާނެއެވެ. މިގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމުން އަޅުގަނޑުމެންގެ ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތް ދެބައި ބާއްޖަވެރިވެގެންދާނެއެވެ.
ހަލާލު ގޮތުގައި މުދާ ހޯދުމުގެ މުހިންމުކަން އަޅުގަނޑުމެންގެ ދަރިންނަށް ކުޑައިރުއްސުރެ އުނގަންނައިދޭން ޖެހެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ކުރިއަށް އޮތް ޖީލުތަކުގައި ތެދުވެރި، އަމާނާތްތެރި އަދި ޒިންމާދާރު ރައްޔިތުން އުފެދިގެންދާނެއެވެ. އަދި މުޖުތަމަޢުގެ ތެރޭގައި އޮންނަ އިޖުތިމާޢީ ގުޅުން ބަދަހިވެ، އެކަކު އަނެކަކަށް އިތުބާރުކުރާ މާޙައުލެއް ޤާއިމުވެގެންދާނެއެވެ.
އަޅުގަނޑުމެން ކޮންމެ މީހަކުވެސް އަމިއްލަ ނަފްސަށް ސުވާލުކޮށްލަން ޖެހެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ހޯދާ އާމްދަނީއަކީ ހަލާލު ގޮތުގައި ހޯދާ އެއްޗެއްތޯ؟ އަޅުގަނޑުމެން ކުރާ މަސައްކަތަކީ އިސްލާމްދީނުގައި ހުއްދަކުރެވިފައިވާ މަސައްކަތެއްތޯ؟ މިފަދަ ސުވާލުތައް އަމިއްލަ ނަފްސާ ކުރުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ އާމްދަނީ ހަލާލުކުރުމަށް އެޅޭނެ މުހިންމު ފިޔަވަޅެކެވެ.
ބާޠިލުގޮތުގައި މުދާ ކެއުމުން ދުރުހެލިވެ، ހަލާލު ގޮތުގައި މުދާ ހޯދުމަށް މަސައްކަތްކުރުމަކީ ކޮންމެ މުސްލިމެއްގެ ޒިންމާއެކެވެ. މިކަމުގައި ސާބިތުވެ ތިބެ، އަޅުގަނޑުމެންގެ ދަރިންނަށް ހެޔޮ ނަމޫނާއެއް ދެއްކުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް ލާޒިމުވެގެންވާ ކަމެކެވެ.